Tłumacz literacki – w dobie kultury translacyjnej (etyka – historia – konteksty)

Opiekun naukowy:

dr hab. Anna Majkiewicz, prof. UJD
Instytut Filologii Obcych
ul. Zbierskiego 2/4, p. 3.19
PL-42-200 Częstochowa
e-mail: a.majkiewicz@ujd.edu.pl
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3901-2140

 

Dyscyplina naukowa: literaturoznawstwo

 

Tłumacz literacki – w dobie kultury translacyjnej (etyka – historia – konteksty)

Celem projektu badawczego jest analiza sytuacji tłumacza literackiego z jej społecznym, politycznym i ideologicznym uwikłaniami w wymiarze diachronicznym i synchronicznym.

Zgodnie z najnowszym nurtem badań przekładoznawczych po cultural turn zmierzających do przedefiniowania pól badawczych w kierunku przestrzeni „otwartych”, tj. opisu tekstów w swoich kontekstach, których problematyzacja staje się podstawą do formułowania pewnych norm, proponowane badania sytuują się w obszarze refleksji nad diachronicznym wymiarem przekładu jako części składowej systemów literackich oraz nad kulturotwórczą rolą tłumaczy literackich. Odejście od samego tekstu na rzecz jego kontekstów w sposób naturalny naprowadza na kwestie recepcji przekładów, a w konsekwencji na socjologicznohistoryczne osadzenie praktyki przekładowej i poddanie analizie różnych – w tym biograficznych – uwarunkowań pracy tłumacza.

Poruszane zagadnienia plasują się w obrębie historii przekładu – kolejnego ważnego po zwrocie kulturowym obszaru eksploracji, z jednej strony, literatury tłumaczeniowej i jej roli w tworzeniu kanonu literatur przyswojonych, a z drugiej strony, historii losów tłumaczek i tłumaczy, których dzieje tworzą historię alternatywną wobec historii autorów dzieł oryginalnych.

W dalszej kolejności oznacza to przesunięcie w centrum rozważań zagadnień związanych ze społeczną rolą tłumaczy w mediacji międzykulturowej, rekonstrukcję dyskursów (kulturowych) determinujących ich działalność przekładową oraz złożone zależności kulturowe determinujące ich pracę, wreszcie zdefiniowanie pozycji, jaką zajmują oni między kulturami. Tak zakreślone badania wchodzą w zakres translator studies plasujących się na przecięciu zjawisk metaprzekładowych, biograficznych i historycznych, a także reception studies.