Współczesna powieść historyczna i jej wizja historii

Dr hab. Anna Szyndler, prof. UJD

Instytut Filologii Obcych
e-mail: a.szyndler@udj.edu.pl

Dyscyplina naukowa: literaturoznawstwo

Współczesna powieść historyczna i jej wizja historii

Klasyczna powieść historyczna typu walterscottowskiego została w latach 1980 i 1990 zastąpiona przez historiograficzną metapowieść, która używając i nadużywając środków intertekstualnych podważa możliwości poznawcze historii. Ten trend w literaturze światowej koresponduje z toczoną w środowisku historyków dyskusją nad sposobem, w jaki postrzegana i opisywana jest przeszłość. Owocem tych sporów jest „nowa historia”, często nazywana grupową lub zbiorową pamięcią, która rozlicza mity i ukazuje minione wydarzenia z perspektywy ofiar.
Literatura angielsko- i niemieckojęzyczna już doczekała się swoich „okrętów flagowych” tego gatunku. Przykładem tego typu utworów są: „Kochanica Francuza” Johna Fowlesa, „Angielski pacjent” Michaela Ondaatjes, „Mason & Dixon” Thomasa Pynchonsa czy „Tyll” Daniela Kehlmanna. Warto by zapytać, czy współczesna powieść historyczna w Polsce też podąża tropem historiograficznej metafikcji, czy nadal powiela wzorzec ustanowiony przez Waltera Scotta, a petryfikowany przez Henryka Sienkiewicza.