Przejdź do treści

Opiekun naukowy:

Dr hab., prof. UJD Urszula Wójcik

Instytut Językoznawstwa

u.wojcik@ujd.edu.pl

Dyscyplina naukowa: językoznawstwo

Współczesna polska leksyka (kierunek zmian, różne mechanizmy leksykotwórcze – neologizacja i neosemantyzacja)

We współczesnej polszczyźnie (od 1989 roku czyli od momentu transformacji ustrojowej i otwarcia Polski na zachód) jest widoczny proces gwałtownej neologizacji. Powstałe w wyniku tego procesu nowe jednostki leksykalne zaczynają odgrywać istotną rolę w systemie leksykalnym współczesnej polszczyzny.

Temat skierowany do osób, które chcą się zająć badaniem i opisem zmian we współczesnej leksyce języka polskiego. W centrum zainteresowania badawczego znajdą się nowe neologizmy i neosemantyzmy. Szczególny nacisk zostanie położony na nowe znaczenia starych zapożyczeń łacińskich we współczesnej polszczyźnie. Neosemantyzacja interesujących nas leksemów (wcześniejszych zapożyczeń łacińskich poświadczonych w języku polskim przed 1989 rokiem) dokonuje się najczęściej w wyniku zapożyczeń semantycznych przejętych z obcego języka (lub z zasobu słownictwa międzynarodowego) lub rozwoju nowych znaczeń na gruncie języka polskiego. Obydwa mechanizmy (inkorporowanie znaczeń i rozwój) nie powodują zwiększenia zasobu słów, jedynie wzbogacają semantykę już istniejących (wyrazy polisemiczne). W wypadku pozostałych neosemantyzmów możemy mówić o transpozycji i generalizacji znaczeń. Według tego mechanizmu powstają nowe zapelatywizowane jednostki typu Janusz, Grażynka.

Metodologia: sprawdzanie obecnego statusu nowych leksemów w polszczyźnie, tj. stopnia ich obecności w języku: uzus czy norma, reprezentacja w NKJP, stosunek między starym a nowym znaczeniem (miejsce w polisemicznych artykułach hasłowych w ostatnich słownikach języka polskiego).