Podróże i przewodniki po Czechach, Słowacji i Polsce od II poł. XIX wieku do czasów współczesnych

Opiekun naukowy:

Prof. dr hab. Agnieszka Czajkowska

Instytut Literaturoznawstwa

a.czajkowska@ujd.edu.pl

 

 

Podróże i przewodniki po Czechach, Słowacji i Polsce od II poł. XIX wieku do czasów współczesnych

Travels and guides around the Czech Republic, Slovakia and Poland from 1848 to 2020.

Poczucie narodowej odrębności i jednocześnie wspólnoty w ramach rodziny słowiańskiej, a także tradycje historyczne i długotrwałe związki gospodarcze powodowały wzajemne oddziaływanie i pobudzały ciekawość, a co za tym idzie, inspirowały podróże. Podróż jako gatunek literacki stała się popularna w XIX wieku. Służyła opisowi zabytków kultury europejskiej i ciekawostek przyrodniczych, ale przede wszystkim stawała się elementem autoprezentacji podróżnego, który mógł pochwalić się posiadaną wiedzą z historii, literatury i sztuki, a także zdać sprawę z wewnętrznej przemiany, jaka dokonała się w jego psychice i umysłowości pod wpływem oglądanych obrazów. W XIX wieku zaczęły również powstawać przewodniki. Gromadziły one doświadczenia zdobyte przez ich autora oraz zawierały zwykle opis miejsc i ludzi, a także niezbędne wskazówki i praktyczne rady dla wyprawiających się w obce strony (opis tras, hoteli lub stancji, obowiązujących przepisów, niebezpieczeństw, miejscowych atrakcji). Pozwolą one na dokonanie porównania w imię komparatystyki kulturowej. Język, w jakim podróżnik opisuje swoje wrażenia i formułuje rady dla następców, wyraża stosunek do oglądanej rzeczywistości, zdradza wykształcenie, sposób myślenia, stereotypy itp. Dzięki temu możliwe jest ukazanie obrazów poszczególnych wspólnot narodowych przedstawionych w utworach, a także określenie wizerunku podróżnika.

Travels and guides in the Czech Republic, Slovakia and Poland from the second half of the 19th century to the present day.

The sense of national distinctiveness and, at the same time, community within the Slavic family, as well as historical traditions and long-term economic ties, resulted in mutual influence and stimulated curiosity, and thus inspired journeys. Travel as a literary genre became popular in the 19th century. It served to describe monuments of European culture and natural curiosities, but above all, it became an element of the self-presentation of a traveler who could boast of his knowledge of history, literature and art, as well as report on the internal transformation that took place in his psyche and mind under the influence of the watched images. Guidebooks also began to be produced in the 19th century. They collected the experiences gained by their author and usually contained a description of places and people, as well as the necessary tips and practical advice for going to foreign lands (description of routes, hotels or lodgings, applicable regulations, dangers, local attractions). They will allow comparisons to be made in the name of cultural comparative studies. The language in which the traveler describes his impressions and formulates advice for his successors, expresses the attitude to the reality being watched, reveals education, way of thinking, stereotypes, etc. Thanks to this, it is possible to show the images of individual national communities presented in the works, as well as to define the image of the traveler.