Uniwersytet
Dr hab., Urszula Cierniak, prof. UJD
Instytut Literaturoznawstwa
ul. Zbierskiego 2/4, pok. 4.16
e-mail: u.cierniak@ajd.czest.pl
ORCID: http://orcid.org/0000-0003-2958-9982
Scopus Author ID: 57195334837
Realizacja tematu możliwa jest we współpracy z partnerami z rosyjskich ośrodków naukowych: Wyższej Szkoły Ekonomiki w Moskwie – Prof. Eleną Smilanską oraz w Niżnym Nowogrodzie – prof. Kirą Kaszlawik
Dyscyplina naukowa: literaturoznawstwo
Literatura i totalitaryzm
Temat funkcjonowania literatury w państwach totalitarnych (w tym szczególnie w ZSRR i Rosji) mimo licznych istniejących już na ten temat opracowań nadal należy do bardzo ważnych i istotnych. Historia dawna i najnowsza sprawiła, że losy Polaków i Rosjan nieustannie krzyżowały się. W ostatnich latach ma miejsce publikowanie wielu materiałów o charakterze archiwalnym, związanych z sytuacją twórcy uwikłanego w walkę z systemem, cenzurą i wynikającymi z niej ograniczeniami. Szczególnie ciekawie przedstawiają się publikacje wspomnień łagrowych i pamiętników zarówno samych Polaków, jak i Rosjan. Szczególną rolę odgrywają tu Fundacja „Memoriał” i Fundacja im. Andrieja Sacharowa. W publikowanych przez nich coraz liczniej nieznanych dotąd materiałach odnajdujemy nie tylko narracje na temat indywidualnych losów ich autorów, ale możemy śledzić ich kontakty literackie, inspiracje twórcze, badać materiały nieodkryte przez badaczy, a jednak bardzo cenne dla zrozumienia procesu historycznoliterackiego i stosunków kulturalnych polsko-rosyjskich.
Literature and Totalitarianism
The question of how literature functioned in totalitarian states (especially in the USSR and Russia) is still relevant and vital, despite numerous studies on the subject. The fates of Poles and Russians have constantly intersected, both in the past and in recent history. In recent years many archival materials have been published on artists caught up in the struggle against the system, censorship and the resulting restrictions. Interesting are the publications of camp diaries and memoirs of both Poles and Russians. The ”Memorial” Foundation and the Andrei Sakharov Foundation play a notable role here. In the growing number of hitherto unknown materials published by these foundations, we find not only narratives about the individual fates of their authors. There are also traces of their literary contacts and creative inspirations, undiscovered by researchers but valuable for understanding the historical and literary process and Polish-Russian cultural relations.