Autokomentarze polskich Noblistów od Henryka Sienkiewicza do Olgi Tokarczuk jako wypowiedzi na temat istoty i funkcji literatury

Opiekun naukowy:

Prof. dr hab. Agnieszka Czajkowska

Instytut Literaturoznawstwa

a.czajkowska@ujd.edu.pl

 

Autokomentarze polskich Noblistów od Henryka Sienkiewicza do Olgi Tokarczuk jako wypowiedzi na temat istoty i funkcji literatury

Autokomentarze Noblistów czy pisarzy uznanych za wybitnych (często kandydujących do literackiego Nobla) mają wartość na całym świecie. Mowy noblowskie laureatów w dziedzinie literatury są okazją do określenia indywidualnego sposobu tworzenia, źródeł natchnienia czy wyczucia powinności pisarskiej. Odzwierciedlają również właściwy nagrodzonemu sposób myślenia o literaturze, jej pozycji i statusie wobec rzeczywistości. Wykłady wygłoszone przez Polaków – trzy, gdyż Henryk Sienkiewicz mówił jedynie na przyjęciu, zaś Władysława Stanisława Reymonta „wyręczył” esej krytyczny przewodniczącego Komitetu Noblowskiego Akademii Szwedzkiej Pera Hallströma – pozwalają ponadto na ukazanie samopoczucia przedstawiciela partykularnej literatury wobec dziedzictwa powszechnego, jego ewentualnych kompleksów czy też powodów do chwały. Uroczyste wypowiedzi Polaków-noblistów ukazują ponadto proces zmian, które dokonały się w czasie od pierwszej nagrody (1905) do ostatniej (2019) w rozumieniu narodowej sukcesji, rodzimego języka i kultury, oraz własnych doświadczeń ujmowanych w kontekście wielkiej historii

Autocomments of Polish Nobel Prize winners from Henryk Sienkiewicz to Olga Tokarczuk as statements on the essence and function of literature

The self-comments of Nobel laureates or writers recognized as outstanding (often candidates for the literary Nobel Prize) have value all over the world. The Nobel Prize winners’ speeches in the field of literature are an opportunity to define an individual method of creation, sources of inspiration or a sense of writing duty. They also reflect the winning person’s way of thinking about literature, its position and status in relation to reality. The lectures given by Poles – three, because Henryk Sienkiewicz spoke only at the party, while Władysław Stanisław Reymont „relieved” the critical essay of the chairman of the Nobel Committee of the Swedish Academy, Per Hallström – also allow to show the well-being of a representative of particular literature towards universal heritage, its possible complexes or reasons to glory. The ceremonial statements of the Polish Nobel Prize winners also show the process of changes that took place from the first prize (1905) to the last (2019) in terms of national succession, native language and culture, and their own experiences in the context of great history.