Afryka w świadomości Polaków w XIX wieku na podstawie literatury, pamiętnikarstwa i czasopiśmiennictwa

Prof. dr hab. Agnieszka Czajkowska

Instytut Instytut Literaturoznawstwa
Al. Armii Krajowej 36a
42-200 Częstochowa
e-mail: a.czajkowska@ujd.edu.pl

Prof. Mgr. Jan Malura, Ph.D.

Filozoficka fakulta
Ostravska Univerzita
Katedra české literatury a literární vědy
Centrum regionálních studíí
Tel 553 46 1870
Ostrava, Realni 5, D 509, budova D
e-mail: jan.malura@osu.cz

Dyscyplina naukowa: Literaturoznawstwo

Afryka w świadomości Polaków w XIX wieku na podstawie literatury, pamiętnikarstwa i czasopiśmiennictwa

Problematyka afrykańska jest przedmiotem badań w krajach, które w XIX w. kolonizowały kontynent, przede wszystkim w obrębie metody postkolonialnej, zapoczątkowanej przez słynną książkę W. Saida. Polska refleksja teoretycznoliteracka przeszczepiła myślenie w kategoriach kolonializmu w badania historii I Rzeczpospolitej i literackich, a także mentalnych świadectw jej ekspansji na południowy wschód, rewidując dotychczasowe pojęcie Kresów. Nieodkrytym dotychczas terenem badawczym jest obecność problematyki afrykańskiej w dziewiętnastowiecznej świadomości Polaków, której wyrazem jest powstająca wówczas literatura, pamiętniki i liczne doniesienia prasowe w wydawanych na ziemiach polskich tytułach. Niekoniecznie musi problematyka afrykańska musi być związana z problematyką postkolonialną, a jeśli już, to wydaje się, że postawa polskich pisarzy i intelektualistów była zróżnicowana biegunowo – od świadomości kolonialnej do pełnej solidarności w odczuwaniu społecznej czy politycznej opresji.

Celem projektu jest zbadanie zakresu odniesień do Afryki w literaturze polskiej XIX wieku i możliwych źródeł wiedzy o „Czarnym Lądzie”. Posłuży to wzbogaceniu wiedzy o polskiej tożsamości tamtego czasu, a także o dziewiętnastowiecznym imaginarium.