Przejdź do treści
Fundusze Europejskie, Wiedza Edukacja Rozwój. Rzeczpospolita Polska. Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej Nava. Unia Europejska, Europejski Fundusz Społeczny.

Opiekun naukowy:

dr hab. Dorota Suska, prof. UJD
Instytut Filologii Polskiej
Al. Armii Krajowej 36 a, pokój 412
42-200 Częstochowa
e-mail: d.suska@ujd.edu.pl

 

Dyscyplina naukowa: językoznawstwo

 

Językowo-kulturowe obrazy narodowości w tekstach internetowych. Wokół redefinicji stereotypów etnicznych

Celem pracy jest rekonstrukcja językowo-kulturowego obrazu grup narodowych. Materiał badawczy stanowią teksty prymarnie internetowe, takie jak: tematyczne blogi, fora dyskusyjne, komentarze, wpisy w mediach społecznościowych, memy.

W lingwistyce kulturowej powszechne jest przekonanie, iż status językowo-kulturowych obrazów (i stereotypów językowych, których są częścią) jest równocześnie trwały i zmienny w pewnych zakresach. Stereotypy zmieniają się w dłuższej perspektywie, a niekiedy krótszej – gdy mamy do czynienia ze szczególną dynamiką zmian społeczno-kulturowych. Obecnie dynamikę taką generują przemiany technologiczne. Internet wytworzył przestrzeń komunikacyjną uaktywniającą nowe dyskursy, narracje motywowane kulturowo, politycznie, religijnie oraz ich zróżnicowane reprezentacje tekstowe; uwydatnia się w nich funkcja performatywna języka polegająca na kształtowaniu świata społeczno-kulturowego oraz myślenia o nim. Dlatego teksty internetowe są ważnym źródłem do rekonstrukcji charakterystyk opisowych i wartościowania wybranych obiektów rzeczywistości.

Realizacja projektu badawczego (pracy) prowadzić ma do wielostronnego opisu językowo-kulturowych obrazów narodowości oraz ukazania ewentualnego zakresu redefinicji utrwalonych etnostereotypów (ich komponentów treściowych i emocjonalnych). Zakłada się, że badania tekstów internetowych – zwłaszcza tych, które są wytwarzane przez wspólnoty „niemainstreamowe”, kontestujące lub/i uzupełniające punkt widzenia „elit symbolicznych”, a także te, które kształtowane są przez silnie polaryzujące narracje polityczne i kulturowe – pozwolą na porównanie spetryfikowanych faktów językowych ze współczesnymi przeświadczeniami społecznymi na temat narodowości. W badaniach istotna będzie również odpowiedź na pytanie, w jaki sposób w językowych obrazach narodowości funkcjonują takie kategorie pojęciowe organizujące obrazy świata w polszczyźnie, jak swojskość-obcość. Wydaje się bowiem, że subiektywnie wartościowana opozycja binarna swój-obcy wpływa obecnie w sposób zasadniczy na konstrukcję językowego obrazu poszczególnych narodowości. Dotyczy to zwłaszcza tych narodowości, które są (nad)obecne w aktualnych dyskursach publicznych (politycznych), rejestrowanych w tekstach internetowych

Projekt osadzony jest na gruncie lingwistyki kulturowej, lingwistyki zorientowanej dyskursywnie i socjolingwistyki. Kluczowe przy realizacji projektu są koncepcje badawcze językowego obrazu świata (JOS), które umożliwiają dotarcie do obrazu porządkowanego, hierarchizowanego z określonej perspektywy i punktu widzenia; ponadto – koncepcje kulturowego obrazu świata (KOS), rozumianego jako pewnego rodzaju nadbudowa dla językowego obrazu.