Obraz Rosji w świetle prasy warszawskiej epoki napoleońskiej

dr hab. Maciej Trąbski, prof. UJD

Wydział Filologiczno-Historyczny UJD
Instytut Historii
Al. Armii Krajowej 36
42-200 Częstochowa
e-mail: m.trabski@ujd.edu.pl

Dyscyplina naukowa: historia

Obraz Rosji w świetle prasy warszawskiej epoki napoleońskiej (1801-1815)

W epoce napoleońskiej prasa stanowiła jedno z najważniejszych źródeł informacji o świecie. Umożliwiała czytelnikowi śledzenie rozgrywających się wówczas wydarzeń politycznych, zarówno w państwach ościennych, jak i na przeciwległym krańcu Europy, przyciągających uwagę ze względu na toczące się wojny oraz napięte stosunki między mocarstwami. W tym okresie Rosja kilkukrotnie zmieniała swoją oficjalną politykę względem Republiki, a następnie Cesarstwa Francuskiego, co znajdowało odzwierciedlenie w doniesieniach prasy warszawskiej. Ramy chronologiczne proponowanego tematu pokrywają się z okresem panowania Aleksandra I w Rosji i Napoleona I we Francji (początkowo jako I konsula, a następnie cesarza). Co istotne dla proponowanego tematu we wskazanym okresie Warszawa kilkukrotnie zmieniała polityczne podporządkowanie – w pierwszym okresie (1801-1806) był to zabór pruski, w drugim (1806-1813) Księstwo Warszawskie podporządkowane Cesarstwu Francuskiemu, a w ostatnim (luty 1813-czerwiec 1815) Księstwo Warszawskie okupowane przez Cesarstwo Rosyjskie. Dodatkowo w pierwszym okresie funkcjonowania Księstwa Warszawskiego (1807-1809) stosunki polityczne pomiędzy Cesarstwem Francuskim a Cesarstwem Rosyjskim regulowały postanowienia traktatu tylżyckiego, na mocy którego oba państwa łączył sojusz antybrytyjski. Następnie od 1810 r. narastało stopniowe napięcie pomiędzy Paryżem a Petersburgiem, co zaowocowało wybuchem „II wojny polskiej” w 1812 r.

Celem pracy będzie więc znalezienie odpowiedzi na dwa zasadnicze dla tego tematu pytania:

• jak zmieniał się przekaz dotyczący polityki rosyjskiej w zależności od bieżących uwarunkowań politycznych, w jaki znajdowali się wydawcy prasy warszawskiej
• na ile przedstawione w prasie informacje pokrywały się z rzeczywistością, a tym samym jaką wartość źródłową stanowi ówczesna prasa dla współczesnych badaczy